Blog van Luister je vrij!

augustus 2015 door Monique

Van niet praten naar praten.

Wat gebeurt er waardoor een niet pratend kind met behulp van de Tomatis Methode toch gaat praten?

Deze vraag krijg ik regelmatig. In de praktijk zie ik kinderen vanaf een jaar of drie die door welke reden dan ook niet tot spreken komen.
Het eerste wat ik hierover uit kan zeggen is dat het leren van spraak en taal voor een groot deel tot stand komt door het gebruik van de oren. Het is niet voor niets dat een pasgeboren baby nog niet kan praten.

We leren praten door te luisteren naar spraak in de omgeving en naar onze eigen stem. Luisteren wil dan zeggen niet alleen aanhoren, maar nieuwsgierig zijn, je erop richten en daarna proberen het te reproduceren.
Bij niet sprekende kinderen kan op verschillende niveau’s iets mis zijn gegaan.
Het kan zijn dat het gehoor niet goed is, het kan zijn dat er geen nieuwsgierigheid of wil is, het kan zijn dat het zich niet kan richten of het kan zijn dat de reproductie niet lukt.

Wanneer het gehoor niet goed is:

Dat is een duidelijk aantoonbare oorzaak. De KNO arts kan bepalen of het oor goed mechanisch werk levert en of geluid wel of niet in de hersenen aankomen. De oplossing ligt meestal in het aanmeten van gehoorapparaten of bij geheel doven kan een cochleair implantaat (CI) geplaatst worden.

Wanneer er geen wil of nieuwsgierigheid naar communiceren is:

Dit is heel lastig te meten. Maar dit is vaak het geval met kinderen met Autisme Spectrum Stoornis. Het gebrek aan die wil is niet bewust. De verwerking van zintuiglijke prikkels verloopt bij kinderen met deze stoornis anders. Vaak is de binnen komende informatiestroom zo overweldigend dat er een systeem in werking gezet wordt om een afsluiting te maken. Voor de oren betekent het dat er niet meer actief geluisterd kan worden. Er vindt een afsluiting plaats van de omgeving. Spraak van anderen komt dan ook niet meer bewust binnen en het kind verliest de wil om te communiceren. Laat staan nieuwgierigheid naar spraak.
Soms nog wel goed naar zichzelf luisteren, zoals we bij Asperger kunnen constateren. Hierbij praten de kinderen volop maar zonder referentie kader van buitenaf, waardoor het voor anderen niet te volgen is.
Echolalie, het klakkeloos herhalen van uitspraken, is ook een vorm van niet luisteren. Luisteren naar de eigen stem is wel prettig. Herhalen van klanken is dan goed te doen zonder er een betekenis aan te geven. 
Het kan ook zijn dat er een emotionele blokkade bestaat door uiteenlopende redenen, waardoor er een afsluiting met de omgeving plaats vindt met dezelfde gevolgen van niet (goed) kunnen communiceren.

Wanneer er niet gericht geluisterd kan worden

Er is wel een wil om te communiceren, maar wanneer je van alles hoort maar niet kan focussen is de binnenkomende informatie een brij. Dan kun je tussen de bomen door het bos niet zien als het ware.
Sommige kinderen kiezen er dan voor om andere manieren van communiceren te handhaven zoals wijzen, meetrekken en alleen maar ‘die’ zeggen of huilen/dreinen/gillen als ze iets gedaan willen hebben. In hun spel hoppen ze van de ene in de andere doelloze activiteit van en paar seconden. Luisteren gaat heel vluchtig, alleen het laatst gezegde wordt opgevangen. Dus ‘ga naar bovenen trek je sokken en schoenen aan’ kan resulteren in niets omdat het kind niet weet wat er met de schoenen gedaan moet worden. Het praten blijft heel lang bij brabbelen. Spraak vergt veel van het onderscheidingsvermogen van de oren. De manier van (niet) spreken is vaak de manier van (niet) luisteren.

Wanneer de reproductie niet lukt

Dit heeft uiteraard met de voorgaande functies te maken. Maar soms staat die reproductie (nazeggen) op zichzelf en is het puur een motorisch component. De motoriek wordt uitgevoerd door de spieren die op hun beurt bestuurd worden door de hersenen. Die besturing is ook afhankelijk van het evenwichtssysteem welke weer een onderdeel van het oor is. Bij niet pratende kinderen vanuit deze problematiek wordt veelal (verbale) dyspraxie geconstateerd. Kenmerkend is dat spraak moeizaam geautomatiseerd wordt.

Wat doet de Tomatis Methode in deze gevallen?

Via stimulatie via de oren opent zich een weg, een connectie, tussen het kind en de omgeving. Allereerst wordt er een balans gemaakt in het opvangen en verwerken van geluid, zodat de verwerking ervan veel makkelijker verloopt en de noodzaak om af te sluiten kleiner wordt. Vervolgens wordt de belangstelling gewekt om naar buiten te gaan luisteren via een veilige connectie namelijk de moeder. De luisterontwikkeling wordt van begin af aan opnieuw ingeprent. Dat betekent dat helemaal wordt terug gegaan naar de baarmoeder waar de moederstem gefilterd te horen is. Te midden van allerlei omgevingsgeluiden wordt de nieuwsgierigheid en daarmee ook de wil om te communiceren opgewekt. Vervolgens kan de sonische geboorte worden gevolgd waarbij de geboorte van het luisteren in deze wereld wordt nagebootst. Dan het luisteren in de preverbale fase met bijvoorbeeld luisteren naar kinderliedjes en luisteren naar de eigen stem waarbij een microfoon wordt gebruikt op de momenten dat het kind zelf geluiden maakt. Tenslote de verbale fase waarbij steeds meer spraak en taal gebruikt wordt.
Afhankelijk van de complexiteit van de problematiek en verstandelijke vermogens van het kind zal er een ontwikkeling van spraak en taal tot stand komen.
Bijvoorbeeld dit gesprek welke ik had met de moeder van een meisje wat heel weinig sprak en Tomatis sessie gevolgd heeft:

Herken jij jouw kind in een van bovenstaande kenmerken?

Deel het met ons hieronder in het commentaarveld. Of neem gerust contact met mij op voor het beantwoorden van jouw vragen of meer uitleg.

Profiteer van de aanbiedingen!