Blog van Luister je vrij!

augustus 2020 door Monique

Leren lezen met je zintuigen

Wat is er allemaal nodig om goed te leren lezen en schrijven? En hoe verloopt dat eigenlijk? De leesmethodes die op scholen worden gehanteerd zijn niet altijd gebaseerd op de meest logische manier of volgorde van ontwikkeling.

Klank letterkoppeling

De basis voor het goed kunnen lezen en schrijven bestaat uit het goed kunnen herkennen van alle klanken en het goed kunnen koppelen van de klanken aan de letters. Dit is de klank letterkoppeling. Daarbij moet je bedenken dat je in je hoofd moet kunnen horen wat je ziet. Daar is ons brein van nature niet voor gemaakt en kan dat dus niet vanzelf, maar heeft een proces van ontwikkeling nodig.

Het goed kunnen waarnemen en onderscheiden van klanken en het koppelen van de klanken aan de letters is een complexe vaardigheid. Veel kinderen in groep 2 en 3 raken in verwarring en kunnen het aanbod in de klas niet bijhouden.

De klank letterkoppeling wordt in het onderwijs indirect aangeleerd. Doch leerlingen waarbij de complexe koppelingen niet snel genoeg kunnen maken hebben risico op lees- en spellingproblemen en hebben een expliciete directe instructie nodig. Er zijn diverse methodes om hiermee om te gaan.

Echter blijkt dat wanneer je aan de basis de klank letterkoppeling verbeterd, je ervoor kan zorgen dat ook deze leerlingen vloeiend leren lezen en goed kunnen leren spellen.

Tomatis Auditieve Stimulatie

Wanneer blijkt dat er een probleem is met het opnemen en verwerken van geluid, in het bijzonder van taal, spraak en klanken, is auditieve stimulatie de weg om aan deze voorwaardes te voldoen. Soms is er door wat voor reden dan ook een afsluiting of afwijking gekomen in het luisteren. Dat kan gevolgen hebben voor het opnemen, onderscheiden en/of filteren van informatie. Of de verwerking van informatie verloopt niet goed. Bij het lezen is niet alleen belangrijk dat de klank letterkoppeling bestaat, maar ook of de timing en frequentiegebied wel klopt. Deze kan te snel of te langzaam verlopen (bijvoorbeeld omdraaiingen) of op verschillende frequentiegebieden (bijvoorbeeld klankverwisseling) niet aansluiten.
Vaak zien we na behandeling met auditieve stimulatie een grote verbetering in taalbegrip, begrijpend lezen en daarmee ook leesplezier. Het technisch lezen kan dan nog wel een duwtje gebruiken.
Daartoe heb ik mij geschoold in de methode VAKT Fun.

VAKT Fun

Dit is een multi-sensorische methode om alle klanken goed te leren herkennen en te koppelen aan de letters. Multi-sensorisch houdt in dat de zintuigen waarmee we zien, horen, bewegen en voelen tegelijkertijd worden gestimuleerd om de informatie over de klanken en de letters goed op te slaan in het geheugen. VAKT Fun staat voor Visueel Auditief Kinesthetisch Tactiel met plezier!

Het is een verrassend logisch lettersysteem ontworpen met bijpassend didactisch materiaal. Daarbij is beeldend materiaal ontwikkeld voor de expliciete directe instructie van het klanksysteem. Door beide te combineren ontstaat inzicht in de vaak onlogische koppelingen tussen klanken en letters, en een effectieve basis voor het lees- en spellingonderwijs.

Zo worden bijvoorbeeld alle klanken gekoppeld aan het mondbeeld. Zo hoor je de klank niet alleen, maar kun je hem ook zien en voelen door je eigen mondstand te bestuderen met een klein spiegeltje en tegelijkertijd te luisteren welke klank je dan hoort.

Problemen in de leesontwikkeling gaan samen met problemen in het werkgeheugen. Ons werkgeheugen fungeert als een soort kladblok. Alle nieuwe informatie zetten wij op dit kladblok. Vervolgens moet deze informatie meerdere keren correct en ongestoord op dit kladblok worden gezet. Als dat lukt, dan kunnen wij de informatie automatiseren en is het verwerkt in het lange termijn geheugen.

De VAKT Fun methode is ontworpen door Nanda Klop, logopedist en lees- en spellingspecialist bij De Leesvlinder

Met een luisterend oor
Monique Blok

*Om te kunnen reageren in de blog moet  je jezelf eerst aanmelden bij Disqus, dat is eenvoudig en gratis. Daarvoor klik op de D button.

Profiteer van de aanbiedingen!