Blog van Luister je vrij!

september 2018 door Monique

Hypersensitief, overgevoelig, HSP

Deze termen staan allemaal voor hetzelfde. Misschien zijn er nog wel meer. De laatste tijd krijg ik in de praktijk steeds meer te maken met kinderen, en ook volwassenen, die snel overprikkeld raken. Is er dan sprake van overgevoeligheid van prikkels? Hoe zit dat bij het opnemen en verwerken van geluid? Ik leg je mijn visie voor.

Er zijn verschillende redenen om overprikkeld te raken.

• De meest voor de hand liggende reden is dat er daadwerkelijk teveel prikkels zijn en teveel druk opgelegd wordt
• Er is sprake van problemen in de sensorische informatieverwerking in het centrale zenuwstelsel
• Er is sprake van hyperacusis.

Teveel prikkels

Wat heeft een mens allemaal te verduren? Ten opzichte van 20 jaar geleden is langzamerhand het aanbod van informatie niet alleen vermeerderd maar ook in verhoogd tempo opvolgend op elkaar.
De opkomst van computer en smartphone doet daarbij een behoorlijke duit in het zakje.
Niet alleen laten we onze kinderen thuis veel aan het beeldscherm hangen, ook op school is het onvermijdelijk om het gebruik van computers te stimuleren.

Op zich is er niets mis met al deze nuttige hulpmiddelen. Doch het lijkt erop dat de natuurlijke manier van prikkels opzoeken, verwerken en afwisselen met rust steeds meer in de verdrukking komt.
Het menselijke systeem moet tegenwoordig veel meer prikkels tegelijk verwerken, veel sneller switchen van activiteiten en er lijkt nog maar weinig tijd over te blijven voor vervelen, helemaal niets doen.

Daarbij is met het overmatig gebruik van alle sociale media, computers en smartphones een verschuiving te bespeuren in de communicatie:
Van auditief naar visueel systeem.
Van drie naar twee dimensionaal.
Van luisteren naar elkaar naar berichtjes lezen.
Van betekenis en emotie in de stem naar het gebruik van emoticons.
Van aanvoelen naar niet voelen.
Van oogcontact naar geen contact.
Van rekenschap met elkaar naar verschuilen achter een scherm(pje)

Het menselijk oor is in al die eeuwen ontwikkeld zodat wij kunnen communiceren met taal via de spraak.
En nu worden die oren gebruikt om er dopjes in te stoppen, koptelefoons op te zetten met muziek. Bij de jeugd helaas op een veel te hoog volume waarbij het beschermingsmechanisme van het slakkenhuis te verduren krijgt.
Daarvoor in de plaats worden de ogen ingezet om geschreven taal te interpreteren. Dat doet het dan ook letterlijk. Zoals het er staat. Twee dimensionaal, radend naar de emotionele intentie erachter. Gelukkig zijn er emoticons uitgevonden omdat er veel miscommunicatie ontstond.

Het gevolg is dat de hele prikkelverwerking uit balans raakt. Ons brein krijgt namelijk te maken met informatie vanuit al onze zintuigen oren, ogen, reuk, smaak, evenwicht, spieren/gewrichten en vanuit alle organen. Daar is een zorgvuldige balans in opgebouwd gebaseerd op de informatie en prikkel aanvoer.
In twintig jaar tijd is die aanvoer in rap tempo veranderd. En dat gaat te snel voor het zenuwstelsel om mee te evalueren.

Moeten we dat allemaal niet meer doen? Nou dat hoeft ook weer niet en kan ook niet meer. Doch bewust zijnde van deze gevolgen kan er een hoop hersteld worden als de oren weer ingeschakeld worden zoals ze bedoeld zijn.

Problemen in zintuiglijk prikkelverwerking

Niet iedereen heeft last van de snelle en oppervlakkige leefstijl.
Het kan zo zijn dat er andere factoren van binnenuit maken dat er sprake is van overgevoeligheid, hypersensibiliteit. Makkelijk te verwarren met problemen met filteren. Is er daadwerkelijk een probleem in het (over)registreren van prikkels of ziet men door de bomen het bos niet meer. Of liever gezegd ziet men de individuele boom niet meer in het bos. Dan bots je overal tegen aan of ren je van de één naar de ander om te zien of het de goede is.
Bij te veel registreren door het brein wordt je overspoeld door informatie. De rem doet het niet goed. In geval van geluid maakt het dat je dan maar stopt met luisteren. (lees http://www.tomatis-luistertherapie.nl/adhd.php) De informatie wordt half opgenomen en snel geïnterpreteerd door het denken, zo gespitst zijn op het denken dat de oren niet meer kùnnen luisteren naar de omgeving.
Bij niet goed kunnen filteren is selectief luisteren onvoldoende. Alles wordt gehoord. Te goed gehoord zelfs. Het probleem is niet weten naar wàt je moet luisteren en naar wat niet. En kan je geluiden en klanken onderscheiden.
Deze manier van niet goed kunnen luisteren kost bakken met energie. Dat kan dan weer meewerken aan een lage alertheid.

Hyperacusis

Dan bestaat er hyperacusis. Dat is puur overgevoelig zijn voor geluid. Dat kan ontstaan wanneer de boog strak gespannen staat. In geval je erg onder druk staat, jezelf onder druk zet door bijvoorbeeld perfectionisme, stress, psychische gesteldheid als somberheid of depressie. Je moet dat zien als een elastiekje wat helemaal uitgerekt is en daar dan tegen aan tikken.
Die spanning kun je letterlijk voelen als pijn wanneer er dan harde of veel geluiden zijn.

Met de Tomatis Methode is de auditieve stimulatie individueel ingesteld met de volgorde: eerst tot rust brengen, dan in balans brengen van informatie opnemen en verwerken, dan opnieuw leren luisteren, opnieuw leren omgaan met prikkels.
Door te werken aan de oren werk je tegelijkertijd aan het brein. De oren zijn de toegangspoorten naar het bewustzijn. Geluid heeft een rechtstreekse verbinding met ons geheugen en emotionele centrum. Muziek is daarvoor de meest veilige en veelzijdige optie.
Muziek is een middel. Net zoals de apparatuur die de muziek bewerkt zodat de oren en het hele zenuwstelsel er achter weer rustig hun werk kunnen doen. Zoals bedoeld. Maar beter uitgerust voor de snelle wereld.
Uiteraard is het ook zaak om aan de omgeving te werken. Het lichaam waarschuwt!

De laatste Tomatis nascholing en update van de apparatuur leerde mij een betere aanpak van deze problematiek. Het betekent dat er korter en/of beter afgestemde schakelingen gemaakt kunnen worden. Met jonge gevoelige kinderen is het dan niet meer nodig om twee uur te luisteren met de koptelefoon.

Hartelijke groet
Monique Blok

PS kijk hier een mooie illustratie van ‘sensory overload’

Hartelijke groet
Monique

*Om te kunnen reageren in de blog moet  je jezelf eerst aanmelden bij Disqus, dat is eenvoudig en gratis. Daarvoor klik op de D button.

Profiteer van de aanbiedingen!